Jest to typowy gatunek synantropijny. W pełni przystosował się do życia w pobliżu siedzib ludzkich, gdzie zasiedla strychy, magazyny, poddasza, hale targowe i różnego rodzaju zabudowania gospodarcze.
Zarówno szczur wędrowny, jak i szczur śniady boją się człowieka, są mało agresywne. Gdy widzą człowieka uciekają, lecz jeżeli nie mają dokąd – bronią się poprzez atak, rzucają się na człowieka w okolice twarzy i gryzą. Wiele relacji wykazuje, że szczur potrafi odbić się od podłoża na wysokość głowy dorosłego człowieka. Potrafi też w ciągu doby przebyć do kilkunastu kilometrów w poszukiwaniu pożywienia.
Chętnie przebywa w okolicy wody, dobrze pływa. Jest wszystkożerny, z dużym udziałem pokarmu zwierzęcego. Aktywny całą dobę, najbardziej w nocy.